Αναδημοσίευση από το https://grecolonial.substack.com

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το άρθρο γράφτηκε στον απόηχο του «σκανδάλου Andrew Young”. Ο Andrew Jackson Young Jr. ξεκίνησε ως Πάστορας, υπήρξε ένας από τους πρώτους και σημαντικότερους ηγέτες του Κινήματος των Πολιτικών Δικαιωμάτων στις Η.Π.Α. και ήταν στενός συνεργάτης του Martin Luther King Jr.. Στη συνέχεια, υπήρξε ο πρώτος Μαύρος που εξελέγη στο Κογκρέσο από την Πολιτεία της Georgia, όπως και ο πρώτος Μαύρος που διορίστηκε ως πρεσβευτής των Η.Π.Α. στα Ηνωμένα Έθνη (το 1977 από τον τότε Πρόεδρο Jimmy Carter). Το σκάνδαλο ξέσπασε όταν ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ Menachem Begin αποκάλυψε στον τύπο ότι ο Young είχε μια σύντομη συνάντηση με τον αντιπρόσωπο της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (P.L.O.) στα Ηνωμένα Έθνη Zehdi Terezi (ο οποίος υπήρξε ο πρώτος Παλαιστίνιος αντιπρόσωπος που έγινε δεκτός στα Ηνωμένα Έθνη, όπου και υπηρέτησε από το 1974 έως το 1991). Ο Young είχε παραβιάσει τη συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Η.Π.Α. που προέβλεπε ότι δεν θα υπάρξουν άμεσες συνομιλίες ανάμεσα στις Η.Π.Α. και την P.L.O.. Το συμβάν συντάραξε και την ηγεσία του Μαύρου Κινήματος, συμβάλλοντας στον αναπροσδιορισμό της στάσης του σε σχέση με την Ισραηλινή κατοχή της Παλαιστίνης. Ο Αιδεσιμότατος Joseph Lowery επικεφαλής μιας ομάδας μελών της οργάνωσης Southern Christian Leadership, της οποίας ηγείτο ο  Martin Luther King Jr., ταξίδεψε στον Λίβανο για να συναντηθεί με τον Yassir Arafat και να επισκεφθεί στρατόπεδα Παλαιστινίων προσφύγων[1].

Στο κείμενό του ο James Baldwin, έπειτα από δύο ταξίδια στο Ισραήλ το 1961 και 1965 και στον ορίζοντα της ριζοσπαστικοποίησή του από την επαφή και τη συμπόρευση με τους Μαύρους Πάνθηρες,  καταδικάζει απερίφραστα τους χειρισμούς του Jimmy Carter, προσδιορίζει ρητά τη συγκρότηση του Ισραήλ ως νεοαποικιακή και την πλαισιώνει με αριστοτεχνικό τρόπο στην ευρύτερη αποικιοκρατική ιστορία της Ευρώπης και του Νέου Κόσμου, τον δομικό ρατσισμό, τη γενοκτονία των Ινδιάνων και τη φυλετικοποίηση των Εβραίων ως Λευκών στις Η.Π.Α..

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΜΕΝΟΥΣ

Μερικές φορές, οι καλύτερες προσπάθειές μας για ειρήνη προδίδονται.

του James Baldwin

29 Σεπτεμβρίου 1979

Γνώρισα τον Martin Luther King Jr. πριν γνωρίσω τον Andrew Young. Ξέρω ότι ο Andy και εγώ δεν θα είχαμε γνωριστεί χωρίς τον Martin. Ο Άντι ήταν για μένα, παρότι αυτός δεν περιέγραψε ποτέ τον εαυτό του έτσι, το «δεξί χέρι» του Martin. Ήταν παρών – απολύτως παρών. Έβλεπε τι συνέβαινε. Ανέλαβε την ευθύνη να ξέρει αυτό που ήξερε και να βλέπει αυτό που έβλεπε. Έχω ακούσει τον Άντι να προσπαθεί να περιγράψει τον εαυτό του μόνο μία φορά: όταν προσπαθούσε να διευκρινίσει κάτι για μένα, σε κάποιον άλλον. Έτσι, έμαθα, ένα συγκεκριμένο βράδυ, τι σήμαινε γι’ αυτόν η χριστιανική του διακονία. Επιτρέψτε μου να το αποσαφηνίσω κάπως.

Το κείμενο προέρχεται από την Καινή Διαθήκη, Κατά Ματθαίον 25:40: Ότι εκάνατε εις ένα απὸ τούτους τους ασήμαντους αδελφοὺς μου, σ’ εμέ το εκάνατε.

Βρίσκομαι στην επίπονη και καθόλου πληκτική θέση να έχω να μεταφέρω νέα στον Δυτικό κόσμο, όπως για παράδειγμα, ότι ο μαύρος δεν είναι συνώνυμο του σκλάβου. Μην προσπαθήσετε, σας συμβουλεύω, να υπερασπιστείτε τους εαυτούς σας απέναντι σε αυτό το εκπληκτικό, άβολο και ανεπιθύμητο μήνυμα. Θα το ξανακούσετε, γιατί αυτό είναι το μόνο μήνυμα που είναι πιθανό να ακούει ο Δυτικός κόσμος από εδώ και πέρα.

Το θέτω με αυτόν τον κάπως τραχύ τρόπο γιατί είναι απαραίτητο και γιατί σήμερα μιλάω ως ο εγγονός ενός σκλάβου, ως ο άμεσος απόγονος ενός αναγεννημένου Χριστιανού[2]. Ο προσηλυτισμός μου, όπως το έθεσε ο Countee Cullen, είχε υψηλό τίμημα / Ανήκω στον Ιησού Χριστό[3]. Μιλάω, επίσης, ως πρώην διάκονος του Ευαγγελίου, και ως εκ τούτου, ως ένας από τους αναγεννημένους. Μου είχε δοθεί η εντολή να ταΐζω τους πεινασμένους, να ντύνω τους γυμνούς και να επισκέπτομαι τους φυλακισμένους. Αν και βρίσκομαι πια μακριά από τη νεότητά μου και από το σπίτι του πατέρα μου, δεν έχω ξεχάσει αυτές τις εντολές και προσεύχομαι με όλη μου την ψυχή να μην τις ξεχάσω ποτέ. Οι άνθρωποι που αποκαλούν τους εαυτούς τους “αναγεννημένους” σήμερα έχουν, απλώς, γίνει μέλη της πλουσιότερης και πλέον αποκλειστικής ιδιωτικής λέσχης στον κόσμο, μιας λέσχης στην οποία ο άνδρας από τη Γαλιλαία δεν θα μπορούσε ενδεχομένως να ελπίζει ή να επιθυμεί να εισέλθει.

Ότι εκάνατε εις ένα από τούτους τους ασήμαντους αδελφοὺς μου, σ’ εμέ το εκάνατε. Αυτό είναι ένα σκληρό ρητό. Είναι δύσκολο να ζήσει κανείς με αυτό. Είναι μια ανελέητη περιγραφή της ευθύνης που έχει ο καθένας μας για τον άλλον. Είναι εκείνο το σκληρό φως κάτω από το οποίο κάνει κανείς μια ηθική επιλογή. Το ότι ο δυτικός κόσμος έχει ξεχάσει ότι υπάρχει κάτι τέτοιο όπως η ηθική επιλογή, η ιστορία μου, η σάρκα μου και η ψυχή μου το μαρτυρούν. Το ίδιο, αν μου επιτρέπεται, και η δύσκολη θέση στην οποία ο πιο διάσημος αναγεννημένος Χριστιανός[4] στον κόσμο κατάφερε να ρίξει τον κ. Andrew Young.

Ας μη μακρηγορούμε για την προφανή αλήθεια ότι αυτό που ο Δυτικός κόσμος ονομάζει “ενεργειακή” κρίση συγκαλύπτει αδέξια ότι συμβαίνει όταν πλέον δεν μπορείς να ελέγξεις τις αγορές, είσαι αλυσοδεμένος με τις αποικίες σου (αντί για το αντίστροφο), ξεμένεις από σκλάβους (και δεν μπορείς να εμπιστευτείς αυτούς που νομίζεις ότι έχεις ακόμα), δεν μπορείς, όπως κατανοείς μετά από σοβαρή και νηφάλια σκέψη, να στείλεις πραγματικά τους Πεζοναύτες ή το Βασιλικό Ναυτικό οπουδήποτε, ή να διακινδυνεύσεις έναν παγκόσμιο πόλεμο, δεν έχεις συμμάχους -μόνο επιχειρηματικούς εταίρους, ή “δορυφόρους”- και έχεις αθετήσει κάθε υπόσχεση που έχεις δώσει ποτέ, οπουδήποτε, σε οποιονδήποτε. Ξέρω για τι πράγμα μιλάω: ο παππούς μου δεν πήρε ποτέ τα υπεσχημένα “σαράντα στρέμματα και ένα μουλάρι”[5], οι Ινδιάνοι που επέζησαν από αυτό το ολοκαύτωμα βρίσκονται είτε σε καταυλισμούς είτε πεθαίνουν στους δρόμους, και ούτε μία από τις συνθήκες μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των Ινδιάνων δεν τηρήθηκε ποτέ. Αυτό είναι ένα εντυπωσιακό ρεκόρ.

Οι Εβραίοι και οι Παλαιστίνιοι γνωρίζουν από αθετημένες υποσχέσεις. Από την εποχή της Διακήρυξης Balfour[6] (κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου) η Παλαιστίνη βρέθηκε υπό πέντε βρετανικές εντολές[7] και η Αγγλία υποσχόταν τη γη μια στους Άραβες και μια στους Εβραίους, ανάλογα με το ποιο άλογο φαινόταν να έχει κάθε φορά το προβάδισμα. Οι Σιωνιστές -που θα πρέπει να διακρίνονται από τον λαό που είναι γνωστός ως Εβραίοι- χρησιμοποιώντας, όπως το έθεσε κάποιος, τον “διαθέσιμο πολιτικό μηχανισμό”, δηλαδή την αποικιοκρατία, βλέπε βρετανική αυτοκρατορία, υποσχέθηκαν στους Βρετανούς ότι αν τους παραχωρούσαν την περιοχή τότε η Βρετανική Αυτοκρατορία θα μπορούσε να είναι ασφαλής για πάντα.

Αλλά απολύτως κανείς δεν νοιαζόταν για τους Εβραίους, και αξίζει να παρατηρήσουμε ότι οι μη-Εβραίοι Σιωνιστές[8] είναι πολύ συχνά αντισημίτες. Οι λευκοί Αμερικανοί που ήταν υπεύθυνοι για την αποστολή μαύρων σκλάβων στη Λιβερία[9] (όπου ακόμα δουλεύουν ως σκλάβοι για τη φυτεία καουτσούκ Firestone) δεν το έκαναν για να τους απελευθερώσουν. Τους απεχθάνονταν και ήθελαν να τους ξεφορτωθούν. Η πρόθεση του Lincoln δεν ήταν να “απελευθερώσει” τους σκλάβους, αλλά να “αποσταθεροποιήσει” την κυβέρνηση της Συνομοσπονδίας, δίνοντας στους σκλάβους λόγο για να “αυτομολήσουν”. Η Διακήρυξη Χειραφέτησης[10]απελευθέρωσε εκείνους, ακριβώς, τους σκλάβους που δεν βρίσκονταν υπό την εξουσία του Προέδρου αυτής που ακόμα δεν μπορούσε με ασφάλεια να θεωρηθεί ως Ένωση[11].

Πάντα με εξέπληττε το γεγονός ότι κανείς δεν φαίνεται να είναι σε θέση να κάνει τη σύνδεση μεταξύ της Ισπανίας του Φράνκο, για παράδειγμα, και της ισπανικής Ιεράς Εξέτασης· του ρόλου της Χριστιανικής Εκκλησίας ή -για να είμαστε με ωμό τρόπο ακριβείς, της Καθολικής Εκκλησίας- στην ιστορία της Ευρώπης και στην μοίρα των Εβραίων· και του ρόλου των Εβραίων στη Χριστιανοσύνη και την ανακάλυψη της Αμερικής. Γιατί η ανακάλυψη της Αμερικής συνέπεσε με την Ιερά Εξέταση και την εκδίωξη των Εβραίων από την Ισπανία. Δεν βλέπει κανείς τη σύνδεση μεταξύ του “Εμπόρου της Βενετίας”[12] και του “Ενεχυροδανειστή”[13]; Και στα δύο αυτά έργα, σαν να μην έχει μεσολαβήσει χρόνος, ο Εβραίος παρουσιάζεται να κάνει την τοκογλυφική βρώμικη δουλειά των Χριστιανών. Ο πρώτος λευκός που είδα ποτέ μου ήταν ο Εβραίος διαχειριστής που έφτασε για να εισπράξει το ενοίκιο, και εισέπραττε το ενοίκιο επειδή δεν του ανήκε το κτίριο. Στην πραγματικότητα, δεν είδα ποτέ κανέναν από τους ανθρώπους στους οποίους ανήκε οποιοδήποτε από τα κτίρια στα οποία σερνόμασταν και υποφέραμε για πολύ καιρό, μέχρι που ενηλικιώθηκα και έγινα διάσημος. Κανένας τους δεν ήταν Εβραίος.

Και δεν ήμουν ηλίθιος: ο μπακάλης και ο φαρμακοποιός, για παράδειγμα,  ήταν Εβραίοι και ήταν πολύ καλοί μαζί μου και προς τους άλλους. Οι μπάτσοι ήταν λευκοί. Η πόλη ήταν λευκή. Η απειλή ήταν λευκή, και ο Θεός ήταν λευκός, Ούτε για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου στη ζωή μου δεν είχε απήχηση η ποταπή, απολύτως δειλή κατηγορία ότι “οι Εβραίοι σκότωσαν τον Χριστό”. Καταλάβαινα έναν δολοφόνο όταν τον έβλεπα και οι άνθρωποι που προσπαθούσαν να με σκοτώσουν δεν ήταν Εβραίοι.

Αλλά το κράτος του Ισραήλ δεν δημιουργήθηκε για τη σωτηρία των Εβραίων· δημιουργήθηκε για τη σωτηρία των Δυτικών συμφερόντων. Αυτό είναι που γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο (αν και πρέπει να πω ότι για μένα ήταν πάντα ξεκάθαρο). Οι Παλαιστίνιοι πληρώνουν την βρετανική αποικιακή πολιτική του “διαίρει και βασίλευε” και την ένοχη χριστιανική συνείδηση της Ευρώπης για περισσότερα από τριάντα χρόνια.

Τέλος: δεν υπάρχει απολύτως -επαναλαμβάνω: απολύτως- καμία ελπίδα για την εδραίωση της ειρήνης σε αυτό που η Ευρώπη με τόση αλαζονεία αποκαλεί Μέση Ανατολή (πώς στο καλό θα μπορούσε να το ξέρει η Ευρώπη, αφού απέτυχε τόσο παταγωδώς να βρει ένα πέρασμα στην Ινδία;) χωρίς να ασχοληθεί με τους Παλαιστίνιους. Η κατάρρευση του Σάχη του Ιράν[14] δεν αποκάλυψε μόνο το βάθος του ενδιαφέροντος του ευσεβούς Carter για τα “ανθρώπινα δικαιώματα”, αλλά αποκάλυψε επίσης ποιος προμήθευε πετρέλαιο[15] στο Ισραήλ και σε ποιον το Ισραήλ προμήθευε όπλα. Έτυχε να είναι, για να το πω ξεκάθαρα, η λευκή Νότια Αφρική[16].

Λοιπόν. Ο Εβραίος, στην Αμερική, είναι λευκός. Πρέπει να είναι, αφού εγώ είμαι μαύρος και, όπως υποθέτει, η μόνη του προστασία από τη μοίρα που τον οδήγησε στην Αμερική. Αλλά εξακολουθεί να κάνει τη βρώμικη δουλειά των Χριστιανών, και αυτό οι μαύροι το γνωρίζουν.

Ο φίλος μου, ο κ. Andrew Young, από τρομερή αγάπη και θάρρος, και με μια σιωπηλή, άμεμπτη, απερίγραπτη ευγένεια, προσπάθησε να αποτρέψει ένα ολοκαύτωμα, και τον ανακηρύσσω ήρωα, προδομένο από δειλούς.

Εισαγωγή, μετάφραση και σχόλια: Στάθης Παπασταθόπουλος

Αρχικό κείμενο: https://www.thenation.com/article/society/open-letter-born-again/

[1] Alahmed, N. (2020). The Shape of the Wrath to Come: James Baldwin’s Radicalism and the Evolution of His Thought on Israel. James Baldwin Review, 6, 28–48.

[2] Ο όρος αναγεννημένος [Born Again] Χριστιανός, προέρχεται από τον Προτεσταντισμό και αφορά την πνευματική αναγέννηση που προσφέρει το Άγιο Πνεύμα στον πιστό. Από τη δεκαετία του 1960 συνδέθηκε με την αναζωπύρωση του Ευαγγελισμού στις Η.Π.Α.

[3] Ο στίχος προέρχεται από το ποίημα με τίτλο Heritage [Κληρονομιά], που έγραψε και δημοσίευσε ο Μαύρος ποιητής Countee Cullen το 1925, ο οποίος υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του καλλιτεχνικού κινήματος που ονομάστηκε Αναγέννηση του Χάρλεμ (δεκαετίες 1920 και 1930 στις ΗΠΑ).

[4] Αναφέρεται στον 39^ο Πρόεδρο των ΗΠΑ Jimmy Carter (1977-1981), ο οποίο περιέγραφε ρητά τον εαυτό του ως έναν αναγεννημένο Χριστιανό.

[5] Φράση που αναφέρεται στην ματαιωμένη υπόσχεση της αποζημίωσης των απελευθερωμένων σκλάβων μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο των ΗΠΑ. Στις 16 Ιανουαρίου του 1865 ο Στρατηγός της Ένωσης William T. Sherman υποσχέθηκε 40 στρέμμα γης και αργότερα και ένα μουλάρι του στρατού σε κάθε Μαύρο πρώην σκλάβο. Ένα χρόνο αργότερα, ο νέος Πρόεδρος των Η.Π.Α., Andrew Johnson, που διαδέχτηκε τον δολοφονημένο Abraham Lincoln, ακύρωσε την εντολή και διέταξε την επιστροφή του μεγαλύτερου μέρους αυτών των γαιών στους πρώην Λευκούς ιδιοκτήτες τους.

[6] H ανοικτή επιστολή του βρετανού Υπουργού Εξωτερικών Arthur Balfour που δημοσιεύτηκε το 1917 και ανακοινώνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο τάσσεται υπέρ της ίδρυσης εβραϊκού κράτους στην Παλαιστίνη.

[7] Αναφέρεται στην εντολή της Κοινωνίας των Εθνών που ανέθετε τη διοίκηση των εδαφών της Παλαιστίνης (που είχαν αποσπαστεί από την Οθωμανική Αυτοκρατορία μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου) στην Βρετανία.

[8] Αναφέρεται στα βρετανικά και αμερικανικά Ευαγγελικά παρακλάδια του Προτεσταντισμού το 19ου αιώνα που έβλεπαν την επιστροφή των Εβραίων στους Ιερούς Τόπους και την ίδρυση ενός Εβραϊκού κράτους ως προαπαιτούμενο για τη Δευτέρα Παρουσία του Ιησού.

[9] Το 19^ο αιώνα οι ανησυχίες στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ για την τύχη των Μαύρων σκλάβων μετά την κατάργηση του δουλεμπορίου και στον ορίζοντα της μελλοντικής τους απελευθέρωσης, όπως και ο φόβος για τις συνέπειες που αυτό θα είχε για τις κοινωνίες τους, οδήγησαν στο πολιτικό κίνημα της επιστροφής στην Αφρική. Στις Η.Π.Α. το 1816 ιδρύθηκε η Αμερικανική Εταιρεία Αποικιοποίησης, από εξέχοντα μέλη της Λευκής πλειοψηφίας, με στόχο την ενθάρρυνση και τη διευκόλυνση της επιστροφής στην Αφρική των γεννημένων ελεύθερων και των απελευθερωμένων Μαύρων σκλάβων. Η Εταιρεία αγόρασε γη στην Δυτική Αφρική και από το 1822 ξεκίνησε να στέλνει εκεί ελεύθερους Μαύρους. Το 1947 η αποικία που ιδρύθηκε εκεί ανακήρυξε την ανεξαρτησία της από την Αμερικανική Εταιρεία Αποικιοποίησης και πήρε το όνομα Λιβερία. Το 1926 η αμερικανικών συμφερόντων εταιρεία Firestone Tire and Rubber Company έκλεισε μια επικερδή συμφωνία με την λιβεριανή κυβέρνηση και άνοιξε μια φυτεία καουτσούκ (η έκταση της οποίας αντιστοιχούσε στο 10% της καλλιεργήσιμης γης της χώρας) στην οποία εφαρμόστηκε επί δεκαετίες ένα σκληρό ρατσιστικό καθεστώς καταναγκαστικής εργασίας.

[10] Η Διακήρυξη Χειραφέτησης ήταν ένα εκτελεστικό διάταγμα που εκδόθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου του 1862 από τον τότε πρόεδρο των Η.Π.Α. Abraham Lincoln. Τέθηκε σε ισχύ στις 1 Ιανουαρίου του 1863 καταργώντας τη δουλεία στις Νότιες Πολιτείες της Αμερικής.

[11] Με τον όρο Ένωση εννοούνταν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και, ειδικά κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου οι 25 Πολιτείες που βρέθηκαν ενάντια στις 11 Νότιες Πολιτείες της Συνομοσπονδίας που ήταν υπέρ της δουλείας.

[12] Έργο του William Shakespeare που δημοσιεύτηκε το 1598.

[13] Μυθιστόρημα του Edward Lewis Wallant που δημοσιεύτηκε το 1961 [αγγλικός τίτλος: The Pawnbroker], το οποίο αφορά την ζωή ενός Εβραίου επιζώντα των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης, στο Ανατολικό Χάρλεμ όπου διατηρεί ένα ενεχυροδανειστήριο. Το 1964 ο Sidney Lumet το διασκεύασε για τον κινηματογράφο.

[14] Αναφέρεται στην ανατροπή το 1979 κατά την Ιρανική Επανάσταση, του δικτατορικού καθεστώτος του Σάχη Mohammad Reza Pahlavi το οποίο υποστηριζόταν από τις Η.Π.Α. και τη Βρετανία.

[15] Μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών (1967), το Ιράν επί Σάχη προμήθευε το Ισραήλ με πετρέλαιο, ενώ το ιρανικό πετρέλαιο μεταφερόταν στην Ευρώπη μέσω του κοινού ισραηλινο-ιρανικού αγωγού Eilat-Ashkelon.

[16] Το 1975 το Ισραήλ υπέγραψε συμφωνία με την Νότια Αφρική για την ανταλλαγή στρατιωτικής τεχνολογίας και υλικού. Το 2010, ο αμερικανός δημοσιογράφος Sasha Polakow-Suransky, στο βιβλίο του με τίτλο The Unspoken Alliance: Israel’s Secret Relationship with Apartheid South Africa, αποκάλυψε αποχαρακτηρισμένα κρατικά έγγραφα της Νοτίου Αφρικής, στα οποία το Ισραήλ εκφράζει την πρόθεση να της πουλήσει πυρηνικές κεφαλές.